Newsweek: Jak wygląda granica?
Tomasz Maciejczuk: Przed wjazdem do miasta jest punkt kontrolny – zasieki, wozy opancerzone, ludzie pod bronią. Tworzą się ogromne korki, bo ukraińska milicja sprawdza każdego, kto przekracza kordon, przeszukuje samochody. Problem z przekroczeniem granicy mają nie tylko zwykli obywatele, ale nawet ukraińscy wolontariusze. Milicja stara się wyłapać tych, którzy pod przykrywką pomocy, będą zbierać dane dla separatystów, kręcić filmy, podburzać miejscową ludność. Żołnierze nie mają obowiązku wpuszczać każdego.

Newsweek: Jak wygląda życie w strefie ATO?
Tomasz Maciejczuk: Każdy odcinek ma swoje realia. Są miejsca takie jak Piaski, gdzie życia już nie ma, wszyscy uciekli, nie stoi ani jeden dom. W rejonie Debalcewa, gdzie obecnie trwają najcięższe walki, życie wygasa: nie działają banki, sklepy, urzędy, nie ma nawet prądu, ogrzewania, wody. Ludzie cały czas ukrywają się w piwnicach, wegetują. Wolontariusze i ukraińskie wojsko dostarcza im żywność, ale ci ludzie i tak skazani są na wygnanie. Życie cywilne nie jest już tam możliwe. Mariupol wciąż jeszcze stara się normalnie funkcjonować. Z kolei po stronie separatystów wprowadzono system kartkowy. Najpierw stoi się w długiej kolejce po przydział, a potem w jeszcze dłuższej po żywność. Sytuacja humanitarna po obu stronach jest katastrofalna.

Newsweek: Jakie są twoje relacje z miejscową ludnością?
Tomasz Maciejczuk: Staram się zrozumieć obie strony konfliktu. Najczęściej spotkania z ludźmi popierającymi separatystów nie należą do przyjemności. Wiele razy słyszałem, że jestem polskim najemnikiem, członkiem misji NATO. Ci ludzie bezgraniczne ufają rosyjskiej propagandzie, która wylewa się z mediów. Nienawidzą nas, Polaków, nazywają zdrajcami i obarczają winą za rozpad ZSRR, za którym tak tęsknią. Kilka razy dochodziło do przepychanek, na szczęście, dzięki reakcjom postronnych ludzi, kończyło się na pyskówkach.

Newsweek: Wielokrotnie widziałeś śmierć, mimo to decydujesz się na kolejny wyjazd.
Tomasz Maciejczuk: Nie chcę zginąć. Przecież nawet nie jestem żołnierzem. Raz separatyści strzelali do nas z czołgu z odległości 50 metrów. Bałem się i czekałem na śmierć. W takich momentach myślę, że mam dość, ale gdy ostrzał mija, wraca poczucie odpowiedzialności za tych którzy nie chcą być częścią Rosji ani żadnego DNR i za tych młodych chłopaków, którzy już zginęli. Wraca też świadomość, że na moje miejsce może nikt nie przyjechać, a każda relacja z frontu jest cenna. Chcę pomóc zatrzymać ten rosyjski pochód, a żeby to osiągnąć trzeba nie tylko mieć broń, ale i rzetelne informacje.